ساعت گیربکس چیست؟ ساعت گیربکس که با نام های valve body یا بلوک هیدرولیک هم شناخته می شود، یک مرکز کنترل پیچیده است که وظیفه دارد تا روغن گیربکس را به محل موردنظر هدایت کند. این کار باعث می شود تا بتوان دنده ها را به آرامی تعویض نمود.
قسمت های مختلف ساعت گیربکس
ساعت گیربکس از چندین جزء مانند شیر برقی، سوپاپ، کامپیوتر گیربکس، کانال روغن و دور موتورسنج تشکیل می شود. همه کانال های روغن گیربکس در داخل ساعت گیربکس قرار دارند.
محل قرارگیری ساعت گیربکس
معمولا ساعت گیربکس در قسمت داخلی گیربکس اتوماتیک و سمت پایین آن قرار می گیرد. با برداشتن صافی گیربکس، می توانید این ساعت را ببینید. البته در برخی موارد، در خارج از گیربکس وجود دارد. ساعت گیربکس داخل روغن گیربکس شناور است. اندازه این ساعت به ابعاد گیربکس بستگی دارد.
وظیفه ساعت گیربکس چیست؟
ساعت گیربکس اتوماتیک (مغز گیربکس) وظیفه دارد تا عملکرد گیربکس را به وسیله ی روغن گیربکس کنترل کند. قسمت های مختلف ساعت گیربکس شامل شیر برقی، کانال های روغن، سوپاپ ، سرعت سنج و … می شوند. کانال های روغن بر روی پوسته ی ساعت گیربکس قرار دارند. سوپاپ ها از طریق بالا و پایین رفتن، فشار روغن گیربکس را تنظیم می کنند. سپس روغن را به قسمت های مختلف مانند کلاچ ها، توربین و … می فرستند. هنگامی که این فعالیت ها به درستی انجام شوند، گیربکس اتوماتیک به درستی کار می کند. در مواقعی که ساعت گیربکس به خوبی عمل نمی کند، روغن گیربکس به محل مناسب نمی رسد. در این حالت ممکن است گیربکس خودرو آسیب ببیند.
علائم خرابی ساعت گیربکس
ساعت گیربکس یکی از مهم ترین اجزای خورو است که نقش مهمی در کنترل جریان سوخت و هوا ایفا می کند. در صورتی که آسیب ببیند، مشکلاتی برای گیربکس اتوماتیک ایجاد می کند. البته به راحتی نمی توان خرابی ساعت گیربکس را تشخیص داد.
1- نشت روغن گیربکس :
یکی از نشانه های خرابی ساعت گیربکس، نشت روغن می باشد. این مشکل فقط در سیستم بدنه هیدرولیک مشاهده می شود. نشت روغن باعث می شود تا میزان کافی روغن برای عملکرد موثر سوپاپ ها وجود نداشته باشد. اگر به طور مرتب، قسمت زیر خودرو را بررسی کنید می توانید این مشکل را سریع تر تشخیص دهید.
2- شنیدن صداهای شدید در زمان تعویض دنده :
اگر در زمان تعویض دنده، صداهای تندی می شنوید، به آن بی توجه نباشید. این علامت می تواند نشان از خرابی ساعت گیربکس باشد.
3- عدم تعویض دنده :
برخی مواقع در زمانی که نیاز دارید نمی توانید دنده را عوض کنید. این علامت نشان می دهد که ساعت گیربکس خراب است. افرادی که سال هاست رانندگی می کنند به راحتی می توانند این مشکل را تشخیص دهند.
4- تعویض دنده اشتباه :
گاهی اوقات با شرایطی مواجه می شوید که انتظار دارید تا خودروی شما دنده را بالا ببرد، اما پایین می آورد. یعنی اگر خودروی شما به اشتباه دنده عوض می کند باید به سلامت ساعت گیربکس شک کنید. علاوه بر این ، اگر گیربکس خودرو در زمان تعویض دنده به سمت بالا یا پایین حرکت می کند، نشان می دهد که ساعت گیربکس خودروی شما خراب است.
5- تعویض دنده خشن :
گیربکس های اتوماتیک طوری طراحی شده اند تا تعویض دنده به صورت روان انجام شود. این امر کیفیت رانندگی را بهبود می دهد. هنگامی که ساعت گیربکس خراب می شود، به سختی می توان دنده را تغییر داد. در این حالت، تغییر دنده شدیدتر خواهد بود. در صورت مواجه شدن با این مشکل، باید هر چه سریع تر به تعمیرگاه مراجعه کنید. در غیر این صورت، آسیب بیشتری به خودروی شما وارد می شود.
6- تعویض دنده لغزشی :
ممکن است خرابی ساعت گیربکس با این علامت همراه باشد. در این صورت، راننده احساس ی شبیه لغزش کلاچ را در زمان رانندگی با گیربکس دستی تجربه می کند. در این حالت با فشردن پدال گاز، دور موتور افزایش می یابد ولی تغییری در سرعت خودرو ایجاد نمی شود. در بیشتر موارد این مشکل به علت فرسودگی صفحه رخ می دهد. در برخی مواقع ممکن است علت آن، مسدود شدن یک دریچه داخل ساعت گیربکس و عدم جریان درست روغن باشد.
چگونه ساعت گیربکس تنظیم می شود؟
با گذشت زمان شیر برقی و سوپاپ ها در اثر اصطکاک فرسوده می شوند و در آنها شیارهایی به وجود می آید. در این حالت، سوپاپ به درستی عمل نمی کند و جابه جایی روغن به خوبی صورت نمی گیرد. این امر موجب آسیب دیدن ساعت گیربکس اتوماتیک می شود. همه افراد نمی توانند این مشکل را تشخیص دهند. فقط تعمیرکاران حرفه ای قادر به این کار هستند. اگر تعمیر گیربکس به خوبی انجام نشود، قطعات دیگر آن هم صدمه می بینند. در این وضعیت، هزینه ی بیشتری به صاحب خودرو تحمیل می شود. بنابراین برای تعمیر ساعت گیربکس باید به تعمیرکار ماهر مراجعه کنید.
چه زمانی نیاز به تنظیم ساعت گیربکس است؟
معمولا هنگامی که آلارم یا ارور عدم روغن در خودرو را مشاهده کرید، باید برای تنظیم ساعت گیربکس اقدام نمایید. در این زمان باید سریعا به تعمیرگاه مراجعه نمایید. اگر روغن گیربکس را کمتر یا بیش از اندازه ی مشخص شده بریزید، گیربکس نمی تواند فشار مناسب برای سوپاپ های خودرو فراهم کند. این امر باعث می شود تا ساعت گیربکس به خوبی عمل نکند.
سخن پایانی
ساعت گیربکس جزء اجزای مهم گیربکس به شمار می رود. این قطعه که در دو نوع گیربکس دستی و اتوماتیک وجود دارد، نقش مهمی در کنترل گیربکس ایفا می کند. همه کارنال های روغن گیربکس در این بخش قرار دارند. به همین علت، ساعت گیربکس اهمیت زیادی دارد.