روش های تقویت گیربکس متفاوتی برای تقویت گیربکس خودرو وجود دارد. هر خودرویی برای حرکت به یک عامل تولید کننده نیرو (موتور یا پیشرانه) و انتقال دهنده آن نیاز دارد. انتقال دهنده نیرو سیستمی متشکل از بخش های مختلف است که عمل انتقال نیرو را در کنار هم و به صورت پیوسته انجام می دهند. در حقیقت، نیروی تولید شده توسط پیشرانه باید توسط یک سیستم انتقال دهنده به چرخ ها منتقل شود. سه بخش اصلی این سیستم انتقال دهنده شامل کلاچ، جعبه دنده و دیفرانسیل هستند که در میان آن ها جعبه دنده یا گیربکس از اهمیت ویژه ای برخوردار است. وظیفه اصلی گیربکس در خودرو، انتقال قدرت تولید شده توسط موتور به سمت محور می باشد و ساختار بسیار پیچیده ای دارد. از همین رو ممکن است در مواردی هزینه تعویض گیربکس اتوماتیک بیشتر از خرید موتور باشد. این بخش از خودرو در حد موتور یا مولد نیرو از اهمیت بالایی برخوردار است. تعمیرات آن نیاز به تخصص بالایی دارد و توجه به حفظ سلامت آن نیز در اولویت های نگهداری اصولی از خودرو می باشد. برای این که در طولانی مدت مجبور به پرداخت هزینه های اضافی نباشید، بهترین راه حل این است که روش های نگهداری و تقویت گیربکس را بشناسید. به همین دلیل در این مقاله از آقای گیربکس به روش های تقویت گیربکس اتوماتیک می پردازیم. با ما همراه باشید.
انواع گیربکس
به طور کلی گیربکس ها را می توان به ۳ دسته ی جعبه دنده دستی، اتوماتیک و الکتریکی تقسیم نمود. وظیفه ی همه ی جعبه دنده ها، کنترل تعادل میان سرعت و نیرو می باشد. گیربکس های دستی و اتوماتیک به گونه ای هستند که امکان دسترسی به بخش های داخلی آن ها برای افراد فراهم است. به همین دلیل فرد می تواند فعالیت های مربوط به تعمیر گیربکس را راحت تر طی نماید. اما گیربکس های الکتریکی از آن جایی که مهر و موم شده اند، امکان این کار را ندارند. از این رو روش هایی که برای تقویت گیربکس با شما در میان می گذاریم صرفا برای انواع گیربکس اتوماتیک و دستی قابل تایید و انجام هستند.
گیربکس اتوماتیک
اتومبیل های مجهز به گیربکس اتوماتیک از محبوب ترین وسایل نقلیه موجود در بازار هستند. در گیربکس اتوماتیک، پدال کلاچ و هیچ تغییر دنده ای وجود ندارد. هنگامی که گیربکس در حالت درایو قرار می گیرد، همه چیز اتوماتیک انجام می شود. این نوع جعبه دنده انواع مختلفی دارد که به گونه های مختلفی کار می کنند اما وظیفه آن ها یکی است. جعبه دنده سیاره ای (AT)، نیمه خودکار (AMT)، دوکلاچه (DCT) و متغیر پیوسته (CVT) از انواع گیربکس اتوماتیک هستند. نوع AT از گشتاور مناسب، پاسخ سریع تر انتقال و افزایش راحتی سوئیچ دنده نسبت به گیربکس نیمه خودکار برخوردار است. نوع AMT مصرف سوخت و هزینه تولید پایینی دارد. همچنین زمان تعویض آن کوتاه تر می باشد. از مزایای جعبه دنده دوکلاچه می توان به سوئیچینگ دنده ای سریع، مصرف سوخت پایین و … اشاره نمود. جعبه دنده CVT نیز شتاب خوبی دارد.
نحوه ی کار گیربکس اتوماتیک
زمانی که نحوه ی کار گیربکس اتومات را بشناسید می توانید مراقبت های مرتبط با عمر آن را به شکلی هوشمندانه تر انجام دهید. به طور خلاصه، کار گیربکس اتوماتیک سبک کردن بار موتور است. به این منظور، جعبه دنده نیرویی که توسط موتور ایجاد می شود را دریافت نموده و آن را مدیریت می کند. فرآیند مدیریت نیرو بسته به تعداد دنده های ماشین، تعداد سطوح مختلفی دارد. سپس نیروی دریافتی را به صورت افزایش قدرت (دنده یک) یا افزایش سرعت (دنده 5) به دیفرانسیل و چرخ ها انتقال می دهد.
روش های تقویت گیربکس اتوماتیک
1- بررسی وضعیت جعبه دنده: یکی از روش های مهم که تمامی افراد متخصص گیربکس اتوماتیک به دارندگان خودروهای امروزی توصیه می کنند، بررسی به موقع تمام وسایل و مواد مورد نیاز برای عملکرد بهتر گیربکس است. به عنوان مثال، بررسی میزان روغن گیربکس به شما اجازه می دهد تا همیشه مطمئن باشید کیفیت روغن و اندازه آن در حالت مناسبی قرار دارد. در بعضی از خودروها، دریچه هایی بالای سیستم گیربکس وجود دارند که با باز کردن آن می توان وضعیت و میزان روغن را به شکل دقیق تری بررسی نمود. علاوه بر این با رانندگی در محیطی امن می توان با دقت به شرایط کاری گیربکس توجه کرد و مشاهده نمود که آیا روند تعویض دنده به درستی انجام می شود یا خیر. در صورتی که همه این موارد در وضعیت خوبی قرار داشتند، روند کاری گیربکس اتوماتیک (یا دستی) نیز خوب است و روند انتقال قدرت به بهترین شکل انجام می شود.
2- انتخاب تنظیمات سازگار: گیربکس های اتوماتیک معمولا دارای تنظیمات خاص برای مسیرهای شهری و برون شهری (یا جاده ای) هستند. از همین رو انتخاب تنظیمات سازگار با شرایط به تقویت گیربکس در زمان رانندگی کمک می کند.
3- سرویس دهی به موقع و مناسب جعبه دنده: یکی از فعالیت هایی که باعث تقویت گیربکس و کاهش هزینه های تعمیر آن در طولانی مدت می شود، سرویس دهی جعبه دنده است. برای انجام این کار به صورت اصولی باید ابتدا آن را روی یک سطح محکم و صاف قرار دهید. برای خودروهایی که دارای گیربکس اتوماتیک هستند، باید آن ها را روی حالت پارک و برای خودروهایی با گیربکس دستی باید آن ها را در دنده یک قرار داد. برای انجام این سرویس دهی ها باید با استفاده از قطعات مخصوص که در تعمیرگاه موجود هستند، مانع حرکت تایرهای عقب شوید. بعد از آن با جک، خودرو را از روی سطح زمین به طور کامل بلند کنید. سپس قسمت زیرین خودرو را مورد بررسی قرار دهید تا محل مربوط به روغن گیربکس را پیدا نمایید. یک ظرف نسبتا بزرگ که متناسب با حجم روغن گیربکس باشد را زیر آن قرار دهید و دریچه مربوطه را باز کنید تا روغن گیربکس به طور کامل تخلیه شود. برای انجام این کار نیز می توانید به یک تعمیرگاه گیربکس اتوماتیک مراجعه نمایید تا با تعویض فیلتر روغن گیربکس به بهتر شدن روند کاری این قسمت کمک کنید.
یکی دیگر از فعالیت هایی که در زمان سرویس دهی به تقویت گیربکس کمک زیادی خواهد کرد، آچارکشی اصولی بخش های مختلف می باشد. این کار باعث می شود تا بتوانید در طولانی مدت شاهد افزایش عمر مفید خودروی خود باشید. در ضمن بهتر است کلیه فعالیت های مربوط به سرویس دهی زیر نظر فرد متخصص تعمیر گیربکس اتوماتیک انجام شود تا آسیب بیشتری به سایر قسمت ها وارد نگردد.
4- استفاده از تایرهای متعادل: ایجاد تعادل بین چرخ های خودرو باعث می شود تا تمامی قسمت های آن به خصوص گیربکس عملکرد بهتری داشته باشند. برای گرفتن نتیجه بهتر باید به متخصصین بالانس چرخ در تعمیرگاه های معتبر مراجعه کنید. در ضمن سایز تایرها نیز تاثیر زیادی بر روی عملکرد گیربکس اتوماتیک خواهند داشت.
5- تغییر عادت ها در زمان رانندگی: در بسیاری از موارد مشاهده شده مشکلاتی که یک عده به گیربکس اتوماتیک خودروی خود نسبت می دهند، به دلیل رانندگی نامناسب آن ها به وجود آمده است. استفاده از مانیتور کمکی در خودروهای خارجی این اجازه را به شما می دهد که بتوانید فواصل بین دنده های مختلف را در زمان رانندگی اندازه گیری نمایید. در این مانیتور‌ها، دنده و دور موتور را نمایش می دهند و دقیقا به شما می گویند که کدام دنده در کدام دور موتور تعویض می شود. در چنین شرایطی باید سرعت دقیق تعویض دنده را نیز یادداشت نمایید. بعد از این که انجام تست در زمان رانندگی به اتمام رسید، نوبت آنالیز اطلاعات به دست آمده است.
در صورتی که در این زمینه تخصص کافی ندارید، بهتر می باشد سراغ تعمیرگاه گیربکس اتوماتیک بروید تا افراد متخصص بتوانند روند تقویت گیربکس با استفاده از این آزمایش ها را انجام دهند. زیرا در بسیاری موارد افراد معمولی به دلیل نداشتن اطلاعات کافی ممکن است اطلاعات بدون دقت به دست آورند و به اشتباه آن ها را آنالیز کنند. وجود این اشتباهات باعث می شود تا نتیجه نهایی اقدامات لازم برای تقویت گیربکس تحت تاثیر قرار گیرد.
6- توجه به بهبود عملکرد موتور خودرو: به یاد داشته باشید که خودرو طی یک فرآیند پیچیده تولید و تبدیل نیروهای مختلف فعالیت می کند. از همین رو اگر روند کاری موتور خودرو درست نباشد، شاهد اختلال در عملکرد گیربکس نیز خواهید بود. تعمیر و سرویس دهی به موقع، تامین لوازم یدکی مصرفی مورد نیاز و … موجب بهبود عملکرد گیربکس و عملکرد کلی خودرو می شوند.
مراقبت از گیربکس اتوماتیک
در گیربکس های اتوماتیک باید با حساسیت بیشتری نسبت به گیربکس های دستی رفتار نمود و در زمان مناسب قطعات تعویضی آن را تعویض کرد. زمان و کارکرد مناسب برای تعویض روغن گیربکس به شرایط رانندگی و نوع خودرو بستگی دارد که این مقدار حدود ۵۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر می باشد. اما ابتدا بهتر است به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه نمایید تا از مقدار دقیق آن اطلاع پیدا کنید.
هنگام قرارگیری در سرازیری نباید دنده را در حالت خلاص (N) قرار داد. زیرا این عمل به گیربکس فشار وارد می کند. بهتر است با قرار دادن دنده در حالت دستی و انتخاب دنده های سنگین تر از افزایش سرعت خودرو جلوگیری نمود. با این کار عمل ترمزگیری و سایش لنت ترمز کمتر می شود. البته باید توجه داشت که دور موتور نباید زیاد بالا برود. زیرا با بالا رفتن بیش از اندازه دور موتور به کلاچ ها و باندهای گیربکس فشار وارد می شود. برخی از راننده ها فکر می کنند با خلاص کردن دنده (N) در سرازیری از مصرف سوخت کم می گردد در صورتی که این چنین نیست. زیرا ECU پس از مدتی تشخیص می دهد که موتور نیازی به تولید قدرت ندارد و به انژکتور دستور می دهد تا پاشش سوخت را قطع کند.
قبل از قرار دادن دنده در حالت پارک باید ترمز دستی را کشید تا از درگیر شدن دنده پارک جلوگیری کرد. زیرا اگر دنده پارک درگیر شود به دنده انتهای گیربکس (Parking Pawl) تنش وارد شده و موجب خرد شدن آن می شود.
باید توجه داشته باشید که هنگام تعویض روغن گیربکس اتوماتیک نباید کاملا روغن گیربکس را تخلیه نمود. زیرا تخلیه کامل موجب می شود کامپیوتر گیربکس دچار خطا گردد. بدین گونه که گیربکس با روغن کهنه آداپته شده و هنگامی که روغن کاملا تخلیه می شود، گیربکس با توجه به داده هایی که از قبل داشته نمی تواند درست کار کند و مشکلاتی مانند تقه زدن و گاز هرز را به دنبال دارد. برای تعویض روغن گیربکس اتومات بهتر است روغن درون کارتل گیربکس را تخلیه نمود و به مقدار روغنی که درون گیربکس مانده دست نزد. زیرا این عمل موجب می شود روغن تازه با کهنه مخلوط شود و آلودگی روغن باقی مانده، بین روغن تمیز و کهنه تقسیم گردد تا از درصد آلودگی درون کل روغن کم شود.
بهتر است در ترافیک هایی که حدود ۴۰ ثانیه و یا کمتر طول می کشند از ترمز برای نگه داشتن خودرو استفاده کرد. در غیر این صورت بهتر است دنده را در حالت خلاص (N) قرار داد تا از داغ شدن روغن گیربکس جلوگیری نمود.
برای تغییر وضعیت دنده از حالت D به R و یا برعکس حتما خودرو را به طور کامل متوقف و سپس اقدام به تعویض حالت دسته دنده نمایید.
بلافاصله پس از روشن کردن خودرو در حالی که در حالت درجا (Idle) کار می کند، دور موتور از حالت نرمال بالاتر است. در این حالت بهتر است صبر نمود تا دور موتور به حالت نرمال برسد و سپس دسته دنده را از حالت P یا N به حالت D یا R تغییر داد. زیرا هنگامی که دور موتور بالا است و دنده را درگیر نمایید، تنش زیادی به کلاچ و باندها وارد می شود. این تنش بر دیگر قسمت های محرک نیز تاثیر می گذارد. بنابراین بهتر است چند لحظه صبر کنید تا دور موتور به حالت نرمال برسد سپس دنده را در حالت D یا R قرار داد.
سخن پایانی
گیربکس های اتوماتیک پیچیدگی فنی بسیار زیادی دارند و بسیار کم آزار و با دوام هستند. همچنین رانندگی با این خودروها بسیار لذت بخش است. روش های مختلفی برای تقویت گیربکس اتوماتیک مانند توجه به روغن جعبه دنده، توجه به وضعیت تعادل تایرها و بهبود وضعیت موتور خودرو وجود دارد که در این مطلب به طور کامل برای شما توضیح داده ایم. انجام سرویس دهی به موقع گیربکس اتوماتیک توسط افراد متخصص باعث بهبود عملکرد گیربکس و افزایش عمر مفید آن خواهد شد.