تفاوت گیربکس اتوماتیک با دستی ، با پیشرفت تکنولوژی، در صنعت خودرو سازی نیز پیشرفت های زیادی رخ داده است. گیربکس یکی از مهمترین قسمت های خودرو می باشد. نقش آن انتقال نیرو از موتور به چرخ های خودرو است. در ساختار خودروها، دو نوع گیربکس دستی و اتوماتیک به کار می رود. در این مقاله می خواهیم شما را با تفاوت گیربکس اتوماتیک با دستی آشنا کنیم.
عملکرد گیربکس دستی
جعبه دنده یا گیربکس دستی به عنوان گیربکس استاندارد به حساب می آید. کلاچ آن ها از نوع خشک می باشد و توسط نیروی پا گرفته می شود. دسته و تعویض دنده نیز به صورت دستی صورت می گیرد. در این نوع جعبه دنده فلایویل به انتهای میل لنگ چسبیده و زمانی که موتور روشن می شود، فلایویل به همراه میل لنگ می چرخد. با این چرخش دیسک و صفحه کلاچ متصل بر روی سطح فلایویل شروع به چرخش می کنند. عملیات انتقال گشتاور خروجی موتور به چرخ ها توسط مجموعه ای از چرخ دنده ها که بر روی دو میله ورودی و خروجی قرار دارند (شافت) انجام می شود.
هر کدام از شافت های ورودی و خروجی گیربکس، تعدادی دنده ثابت و متحرک دارند. دنده های ثابت چرخش خود را از شافت دریافت می کنند. اما این راننده می باشد که تصمیم می گیرد کدام دنده کشویی روی شافت قفل شده و نیرو از آن دریافت کند. هنگامی که راننده پدال کلاچ را فشار می دهد، فشار صفحه کلاچ بر روی دیسک برداشته می شود. این امر اجازه ی تعویض دنده را به فرد می دهد.
عملکرد گیربکس اتوماتیک
برای ایجاد راحتی و کار بهتر خودرو بعد از گیربکس دستی، گیربکس های اتوماتیک طراحی شدند. اگر در گیربکس دستی یا معمولی هماهنگی لازم بین سرعت چرخ و تغییر دنده به درستی انجام نشود، خسارت فنی به گیربکس وارد می شود.
همچنین گیربکس به تعمیر نیاز دارد. اما گیربکس های اتوماتیک به صورت اتومات با یک اهرم و بیشتر فشار دادن پدال گاز وضعیت دنده را تغییر می دهند. این نوع گیربکس ها اجزای متفاوتی دارند.
همه ی این اجزا به حفظ شدن مناسب سرعت و قدرت موتور کمک می کنند. پروانه، توربین و استاتور سه قطعه برای گیربکس اتوماتیک می باشند. شکل آن ها به صورت فن است و در سیالی به نام مایع انتقال قرار می گیرند. توربین بین شافت ورودی انتقال و استاتور بین توربین و پروانه قرار گرفته است.
پروانه به انتهای میل لنگ متصل است. زمانی که موتور روشن می شود، با چرخش میل لنگ، پروانه هم می چرخد و روغن موتور را به حرکت در می آورد. در واقع استاتور حرکت روغن مایع را هدایت می کند و با استفاده از انرژی آن توربین هم به چرخش در می آید. انرژی سیال توسط شافت به چرخ دنده ها و دیفرانسیل می رود. در این قسمت دیفرانسیل انرژی سیال مدیریت شده را به سمت چرخ ها هدایت می کند.
تفاوت گیربکس اتوماتیک با دستی
گیربکس ها در هر نوعی دستی و یا اتوماتیک وظیفه یکسانی دارند. اما نوع عملکرد آن ها باعث شده تفاوت های بسیاری در آن ها وجود داشته باشد. تفاوت در رانندگی با خودروی گیربکس اتوماتیک و دستی، مصرف سوخت، هزینه های تمام شده، سرعت، تمرکز و هیجان راننده و قدرت موتور بعضی از آن ها می باشند. اما گیربکس اتومات بر خلاف دستی کلاچ ندارد.
همچنین در گیربکس دستی تعویض دنده نیاز می باشد ولی در اتوماتیک فقط کافی است که خودرو را در ابتدا روی حالت Drive قرار دهید. همانطور که در بالا گفته شد وظایف و عملکرد یکسانی دارند اما روش آن ها متفاوت می باشد.
در ادامه برخی از تفاوت های موجود را اختصاصی تر بیان می کنبم.
1- تفاوت گیربکس اتوماتیک و دستی در مصرف سوخت
در خودروهای با گیربکس اتوماتیک زمانی که پشت چراغ قرمز و یا درگیر ترافیک های سنگین هستید، تا زمانی که دنده را به حالت پارک تغییر ندهید ارتباط بین موتور و جعبه دنده حفظ می شود.
همچنین موتور نیروی بیشتری صرف خواهد کرد که باعث مصرف سوخت بیشتر می شود. اما با مرور زمان ضریب دنده در گیربکس ها بهینه شده است. گیربکس اتوماتیک بهترین ضریب دنده را با توجه به دور موتور تنظیم می کند.
در نتیجه از بالا رفتن بی مورد دور موتور جلوگیری خواهد کرد. این امر باعث کاهش مصرف بنزین در سرعت های بالا خواهد شد. پس گیربکس های اتوماتیک مصرف سوخت کمی نسبت به گیربکس دستی دارند.
2- تفاوت رانندگی با خودروی گیربکس اتوماتیک و دستی
اگر از افرادی هستید که در رانندگی تمرکز بالایی دارید و یا هیجان رانندگی با گیربکس های دستی را دوس دارید می توانید خودرو با جعبه دنده دستی یا معمولی را انتخاب نمایید.
اما اگر ایمنی و رانندگی راحت تر و آرامش بیشتری را می خواهید خودروهای دارای گیربکس اتوماتیک را انتخاب کنید. دنده اتومات بدلیل نداشتن کلاچ و تعویض دنده به صورت اتومات بسیار آسان تر و راحت تر برای افرادی که در روز رفت و آمد های طولانی دارند مناسب می باشد.
3- تفاوت دنده اتوماتیک و دستی از لحاظ سرعت
از نظر بعضی افراد شتاب گیری گیربکس های دستی بسیار بیشتر است. اما با پیشرفت تکنولوژی گیربکس های اتوماتیک به روز شده و می توانند در برخی از حالات بسیار سریع تر از گیربکس های دستی حرکت کنند.
4- تفاوت گیربکس اتوماتیک و دستی از نظر تمرکز راننده
برای رانندگانی که تمرکز خوب و راحت ندارند رانندگی با گیربکس اتوماتیک ایمن تر می باشد. زیرا در خودروهای دنده ای راننده باید تمرکز کافی داشته باشد تا هم زمان که به جاده نگاه می کند سرعت را در زمان مناسب کم و زیاد کند. با توجه به سرعت آن کلاچ گرفته و دنده را تعویض کند. خودروهای با گیربکس اتوماتیک بصورت اتومات تعویض دنده را انجام داده و نیاز به تمرکز زیادی ندارند.
5- هیجان رانندگی در گیربکس اتوماتیک و دستی
برای هیجان و لذت بیشتر در رانندگی خودروهای دارای گیربکس معمولی و یا دستی را انتخاب کنید. زیرا به راحتی می توانید روی خودرو و موتور کنترل داشته باشید. بسیاری از رانندگان حرفه ای از خودروهای دنده ای استقبال بیشتری می کنند.
6- افزایش قدرت موتور
نوع چرخ ها و تفاوت های موجود در گیربکس ها باعث می شوند تا قدرت موتور تغییر کند. گیربکس اتوماتیک برای احتیاط همیشه سرعت و شتاب مناسبی را به صورت اتومات برای موتور انتخاب می کند. اما در خیلی مواقع نیاز به حداکثر سرعت و قدرت موتور می باشد که این نوع گیربکس به درستی عمل نمی کند. زمان هایی مانند سر بالایی ها و خیلی مواقع دیگر گیربکس های دستی به راحتی قدرت و سرعت موتور را به راننده می سپارند. توجه داشته باشید که گیربکس های نیمه اتوماتیک نیز امروزه موجود است که انتخاب خوبی برای افرادی که علاقه به تجربه ی هردو نوع گیربکس را دارند، می باشد.
سخن آخر
برای رانندگی با خودرو ابتدا فرد باید بداند که چه خودرویی می خواهد و با توجه به شرایط و ویژگی هایی که در خود می بیند خودرو مناسب را انتخاب نماید. خودرو ها دارای دو نوع جعبه دنده دستی و اتوماتیک برای انتقال قدرت گشتاور به سمت چرخ ها می باشند. این دو نوع عملکرد یکسانی دارند اما شیوه های آن ها متفاوت از یکدیگر می باشد.